Drewno i ogień – czy to dobre połączenie? W naturze płomienie ognia są „wrogiem” drewna. Japończycy odkryli jednak, że umiejętne wykorzystanie tego żywiołu to doskonała metoda, aby drewniane deski stały się jeszcze piękniejsze, a przy tym bardziej trwałe i wytrzymałe. Japońska technika Shou Sugi Ban (co możemy przetłumaczyć jako „zwęglona deska cedru”) to wyjątkowa sztuka, która wymaga doświadczenia, wiedzy i kunsztu. Efekty zastosowania Shou Sugi Ban robią szczególne wrażenie.
Shou Sugi Ban dawniej i dziś
Tradycje Yakisugi, jak nazywana jest technika Shou Sugi Ban, sięgają nawet XVIII wieku. Coraz większa powszechność sztucznych tworzyw i metod impregnacji oraz wysokie ceny drewna sprawiły, że sztuka Shou Sugi Ban straciła na swojej popularność. Współcześnie ta nietypowa metoda impregnacji drewna ogniem zyskuje coraz większą renomę i jest wykorzystywana w nowoczesnych projektach budynków oraz w aranżacji wnętrz.
Sztuka opalania ogniem
Drewno to bardzo popularny materiał, stosowany w różnych częściach świata, w tym również Japonii. Japońscy rzemieślnicy szukali sposobu, aby podkreślić i wydobyć naturalne piękno drewna, ale też sprawić, by było ono bardziej wytrzymałe i trwałe. Okazało się, że w roli naturalnego „impregnatora” drewnianych desek można wykorzystać ogień. To zaskakujące, ale skuteczne rozwiązanie. Technika Shou Sugi Ban polega na kontrolowanym opalaniu drewna, które następnie poddawane jest dalszej obróbce. Istnieją wykończenia z pozostawioną warstwą zwęgloną, która jest dodatkową barierą przed warunkami atmosferycznymi lub wykończenia pozbawione tej warstwy zwęglonej przez szlifowanie aż do uzyskania gładkości. Na końcu rzemieślnik używa lakieru, wosku lub oleju. Cały proces wykonywany jest ręcznie. W ten sposób uzyskuje się deski o wyróżniającym się wyglądzie i niepowtarzalnym charakterze. Dzięki Shou Sugi Ban na powierzchni desek doskonale widoczne są słoje i rysunek drewna. Mistrzowie Shou Sugi Ban potrafią wydobyć wyraźną teksturę drewna, aby podkreślić jego autentyczność lub tworzą na deskach wzory, które wyglądają jak namalowane ogniem, dla uzyskania efektu gładkiej powierzchni.
Na czym polega skuteczność Shou Sugi Ban w impregnacji drewna?
Opalanie ogniem zwiększa długowieczność desek elewacyjnych, zapobiegając gniciu i inwazji owadów. Czyni też deski bardziej stabilnymi wymiarowo i poprawia ich właściwości ognioodporne. Konserwacja desek elewacyjnych Yakisugi jest opcjonalna – drewno jest okresowo ponownie olejowane, aby spowolnić proces starzenia lub po prostu wymieniane po upływie okresu użytkowania.
Obróbka cieplna Yakisugi spala celulozę – substancję, która jest pożywieniem dla grzybów i owadów, minimalizując tym samym gnicie. Opalanie ogniem również utwardza deski, a w połączeniu z suszeniem na powietrzu zmniejsza ruchy wymiarowe w trudnych warunkach pogodowych. Warstwa zwęglona podnosi próg temperatury niezbędny do spalania, radykalnie zmniejszając rozprzestrzenianie się płomienia, a jednocześnie dodając hydrofobową ochronę przed warunkami atmosferycznymi.
Opalone ogniem deski są pozbawione wilgoci, co zabezpiecza je przed niszczącym działanie grzybów, pasożytów i innych szkodników. Zwęglone drewno staje się odporne na ogień i gnicie, a jego trwałość utrzymuje „długo”. Opalone ogniem deski są chronione przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, także wilgocią oraz promieniami słonecznymi. Zabezpieczone ogniem drewno można wykorzystać jako efektowny element wystroju wnętrza lub wykorzystać do wykończenia budynku, aby stworzyć przyciągającą wzrok elewację o naturalnym, a jednocześnie indywidualnym stylu.